اخیراً ستونی در وال استریت ژورنال اعلام کرده است: بهترین مدیران، مدیران متواضع هستند. در این مقاله از تواضع در مدیریت بسیار گفته شده و نیز آمده است که رهبران متواضع از کار نزدیک تیمی، یادگیری سریع و عملکرد بالا در تیم‌های خود الهام می‌گیرند.
اما تصور وجود این نوع از تواضع برای مدیران در واقعیت بویژه در جامعه‌ای که ما در آن زندگی می‌کنیم یک نوع بلند پروازی است. کافی است مدیرعامل یک سازمان بزرگ و موفق را تصور کنید. احتمالا او را یک رهبر برجسته و تأثیرگذار خواهید دید. اما تصور اینکه کسی در “تواضع” یا “بی تکلفی” در سازمان تحت مدیریتش کمتر از او باشد بسیار دشوار است.
پس اگر همه ما (از جمله رهبران) معتقدیم تواضع در مدیریت بسیار مهم است، چرا رهبران اینقدر متکبر هستند؟
تواضع در مدیریت با بلندپروازی در تضاد است؟
بر اساس پژوهش صورت گرفته تحت همین عنوان در HBR دلایل متعددی برای این موضوع ذکر شده است. اولین دلیلی که برای این موضوع ذکر شده این است که: بسیاری از رهبران فکر می کنند که نمی توانند همزمان متواضع و بلندپرواز باشند.
ادگار شین، یکی از اساتید تازه‌کار دانشکده مدیریت MIT، یک بار از گروهی از دانشجویان خود سؤال کرده بود که برداشت آنها از ارتقاء یک فرد به مقام مدیر چیست؟ اغلب آنها بدون هیچ تردیدى جواب دادند: “این بدان معنی است که اکنون می‌توانم به عده‌ای بگویم که چه کار کنند”. اما آنچه در اینجا از دید دانشجویان مغفول مانده این است که مدیر هم گاهی می‌تواند با گوش دادن به حرف زیردستانش به اهداف خود برسد.
یکی از اهداف و ویژگی های مدیران بلندپروازی و جاه طلبی است. البته تواضع در مدیریت و بلندپروازی نباید با هم در تضاد باشند. در واقع چنانچه قدری عمیق‌تر به موضوع نگاه شود، تواضع در خدمت جاه‌طلبی است و مؤثرترین و پایدارترین طرز فکر برای رهبرانی است که مایل به انجام کارهای بزرگ در دنیایی مملو از ناشناخته‌های عظیم هستند.
مدیران بلندپرواز اهل ادعا نیستند
مدیران بزرگ و بلندپرواز تواضع در مدیریت دارند و اهل ادعا نیستند. همواره صبور و بی ادعا به دنبال یادگیری و تحقق آرمانهای والای خود هستند. مسئله دیگری که در مورد تواضع در مدیریت وجود دارد این است که اینگونه رهبران در زمان وقوع مشکلات سخت، خونسردی و آرامش خاطر دارند. زمانی که مشکل سختی پیش می آید افراد به دنبال پاسخ و اطمینان خاطر هستند. شاید این خونسردی رهبر باعث شود که او در این شرایط آسیب پذیر به نظر برسد. اما شاید شرایط عکس این باشد.
مؤثرترین و کارآمدترین رهبران جهان هیچ‌گاه وانمود نمی‌کنند که جواب همه پرسش‌ها را می‌دانند. آنها معتقدند جهان بسیار پیچیده است و این تفکر و خرد جمعی است که می‌تواند پاسخگوی مشکلات باشد. بهره‌مندی از این خرد جمعی مستلزم تواضع در مدیریت است. یعنی اینکه مدیر با همه اختیارات، دانش، مدرک دانشگاهی و امکاناتی که در اختیار دارد، متواضعانه از افراد بخواهد او را یاری کنند و از دانش آنها استفاده کند.
سه شکل مختلف تواضع
شاین در این خصوص بینش مفیدی را ارائه می‌دهد. شاین در کتابی به نام “جستجوی متواضعانه” سه شکل مختلف تواضع را مشخص می کند:
اول: تواضعی که پیرامون بزرگان و افراد شرافتمند احساس می کنیم. این نوع تواضع بخشی اساسی از زندگی اجتماعی همه افراد است.
دوم: تواضع در حضور کسانی که از دستاوردهای خود در برابر ما هراس دارند. که این نوع از تواضع یک بخش استاندارد از زندگی حرفه‌ای ما می‌تواند باشد.
شاین سومین نوع تواضع را “تواضع اینجا و اکنون (here-and-now humility)” می‌نامد که به ندرت در کسب و کار مشاهده می‌شود و مربوط به رهبرانی است که واقعاً می خواهند به کارهای بزرگ دست یابند.
شاین توضیح می دهد تواضع اینجا و اکنون یعنی:
احساس من زمانی که به شما وابسته هستم اما از لحاظ جایگاه اجتماعی از شما بالاترم. اما در واقعیت وضعیت من در این لحظه نسبت به شما پایین تر است زیرا شما چیزی را میدانید که من نمیدانم.
در این حالت من یک انتخاب دارم:
- یا می‌توانم وابستگی را انکار کرده و از تواضع بپرهیزم
- یا می‌توانم متواضعانه در برابر شما از شما بیاموزم
واقعیت تلخ جهان ما: تکبر عناوین را ایجاد می‌کند
واقعیت این است که ما در جهانی زندگی می‌کنیم که خود بزرگ‌بینی توجهات را جلب می کند اما آنچه منجر به نتیجه می‌شود تواضع در مدیریت است. جایی که تکبر عناوین را ایجاد می‌کند اما این فروتنی است که تغییر ایجاد می‌کند. این بدان معنی است که همه ما، به عنوان رهبران با این سؤالات در خصوص خودمان روبرو هستیم:
- آیا ما به اندازه کافی اطمینان داریم که متواضع بمانیم؟
- آیا ما به اندازه کافی قوی هستیم که بپذیریم همه جواب‌ها را نداریم؟
امیدواریم که به جواب‌های درستى در خصوص این سؤالات برسیم.
دیدگاه خود را بیان کنید